Tab Gemeente Coevorden
Terug naar zoeken
Christoph Bernhard von Galen, Bisschop van Münster

Bommen Berend

Type:
Collectie
Kern:
Coevorden
Kenmerken:
Persoon
Periode:
17e eeuw

Vertalingen – Übersetzungen

Bommen Berend (Auf Deutsch)

Picardtreeks nummer 1. Door Christoph-Bernhard Graf von Galen (1972)

Ansprache zur eröffnung der Ausstellung “Bommen Berend” in Coevorden am 11-12-1972

Herr Bürgermeister! Meine Damen und Herren!
Liebe Nachbarn und Freunde!

Die Kanonen schweigen, der Lärm der Böller und Musketen ist verstummt!
Die Schlacht ist geschlagen, der Sieg errungen:

Coevorden ontzet!

Das war anno 1672. Vergeblich hatten die Truppen des Bischofs von Münster Groningen belagert und nür für ein halbes Jahr konnten sie die “vortreffliche und als unüberwindlich geachte Festung Coevorden” halten. Karel Rabenhaupt und seine tapfere Manschaft hatten gesiegt und “Bommen Berend” hatte den Feldzug gegen die Niederlande endgültig verloren. Es ist die Erinnerung an diese Ereignisse vor 300 Jahren-an die Befreiung von Coevorden im Dezember 1672, die uns heute hier zusammen führt.
Meine Damen und Herren! Warum wollen wir uns in dieser Feierstunde, durch diese reich beschickte Ausstellung, ich frage warum wollen wir uns wieder an längst vergangenen Streit erinnern? Nun, es scheint mir ein gutes und heilsames Bemühen, Vergangenes nicht einfach begraben und vergessen zu wollen. Vergeben ja! Vergessen nein! Ist es doch klug, aus den Erfahrungen und Taten der Ahnen zu lernen, sich ein Beispiel an ihnen zu nehmen, wo sie Vorbild waren, sich warnen zu lassen, wo sie irrten und versagt haben.
Das Vorbild: Noch heute, nach 300 Jahren, gedenken die Bürger von Groningen, Coevorden, Enschede und an vielen anderen Orten in den Niederlanden des Heldenmutes ihrer Vorfahren, welche die Freiheit und Unanhängigkeit ihrer Heimat verteidigt haben. Liebe Freunde! Wenn ich auch den Namen Eueres Feindes von damals trage, wage ich doch hinzuzufügen: glücklich seid Ihr, das Vorbild solcher Ahnen zu haben! Reich seid Ihr, wenn dieser Geist noch heute bei euch lebendig ist!

Bisschop van Münster alias Bommen Berend
Bisschop van Münster alias Bommen Berend

Die Warnung

Die Warnung: Wir können heute- im Abstand von 300 Jahren leicht die Warnung erkennen welche jene Zeit uns gibt: es hat noch nie zu etwas Gutem gefürt, wenn frommer Eifer zu den Waffen gegriffen hat! Ob Petrus dem Malchus, dem Knecht des Hohenpriesters, das Ohr abschlug, ob Gottfried von Bouillon mit seinen Kreuzrittern das Heilige Land eroberte, ob die Spanier und Portugiesen die “Neue Welt” mit dem Schwert bekehren wollten, es hat sich jedesmal gezeigt, dass es so nicht geht!
Immer wieder verderben die menschlichen Schwächen und Laster, die egoïstische Zielsetzung und das politische Kalkül die religiöse Rechnung. Das gilt auch für “Bommen Berend”, der glaubte, durch aktiven militärischen Angriff sein katholische Münsterland vor den von ihm so gehasste Kalvinern in Holland schützen zu müssen. Heute sehen wir, dass diese kriegerischen Unternehmungen im Ansatz verfehlt waren! Wir können es also nicht bedaurn, dass sie deswegen zum misserfolg führen mussten.
Wenn Christoph Bernard selbst auch ganz fest und tief davon überzeugt war, dass er für eine gute Sache kämpfe und dass er in Erfüllung seiner Pflichten als Bischof und Fürst handele, er irrte! Aber Toleranz und Fairness gebieten uns, ihm die Ehrlichkeit seines wollens und die “bona fides” nicht abzustreiten.

300 Jahre später

Meine Damen und Herren! Noch diesen Gedanken lassen Sie mich hier aussprechen: Wir können aus der Stimmung und Situation von 1672 die Hass- und Greuel-Propaganda gegen ihn verstehen. Sie wird ja in sehr eindrücksvoller Weise hier in dieser Ausstellung dokumentiert. Aber heute, 300 Jahre später, vermögen wir auch kühler zu denken und gerechter zu urteilen. Auch da, wo “Bommen Berend” irrte, nämlich mit seinen Feldzügen gegen die benachbarten Niederländer, waren nicht Niedrigkeit und Bösheit die Motive seines Handelns. Gewiss: er war ein Sohn seiner Zeit, der Zeit des 30-järigen Krieges, der fürwahr ein Religionskrieg schlimmster Art war. Doch “das barocke Monstrum”, zu welchem ihn ein Simon de Vries und andere abgestempeld haben, das war Christoph Bernard von Galen gewiss nicht! Das laute Geschrei seiner Feinde bringt auch nicht die Spur eines Beweises für alle Schmähungen gegen den Bischof. Vielmehr steht für jeden Kenner seiner Geschichte die persönliche Lauterkeit, Sittenreinheit und tiefe Frömmigkeit des Bischofs ausser jedem Zweifel. Wir wissen sehr wohl, dass er sich darin weit und vorteilhaft unterschieden hat von fast allen Zeitgenossen und von seinen Brüdern im Fürstenrang und Bischofsamt. Es ist mir eine Freude, in diesem Zusammenhang hinweisen zu können auf ein soeben in Münster erschienenes Buch von Hern Professor Schroër, “Galenkorrespondenz”. Der Autor ist ja auch hier anwesend und es ist mir wirklich eine Freude, ihm in aller Öffentlichkeit für sein hochinteressantes Buch herzlich danken zu können ! Dieses Werk hat für die Kenntnis der Biographie Christoph Bernhards von Galen sehr viel Neues und vieles, was in Vergessenheit war, wieder hervorgebracht. Zum Beispiel den grossen Einflüss der strenggläubigen frommen Mutter des späteren Fürstbischofs auf ihren Sohn. Sie war evengelischen Bekenntnisses und ist erst einige Jahre vor der Bischofswahl ihres Sohnes katholisch geworden.
Auch aus dem Buche Schroërs ersehen wir wieder deutlich, dass Christoph Bernard tief durchdrungen war von dem Bewusstsein der Würde und Aufgaben, der Rechte und Pflichten, die ihm als Landesfürst und Bischofs von Münster zukamen. Von diesem hohen Ethos war er getragen. Dieses Ideal hat sein rastloses Leben ganz erfüllt. In dieser Doppelrolle als Bischof und Landesvater hat er Grosses und Bleibendes für sein Land geleistet. Sieg der Holländer, Meine Damen und Herren!
Der Sieg der Holländer über Christoph Bernhard van Galen war hart erstritten! Durch Mut und Blut teuer verdient! Ihr Sieg ist voll Ehre; doch der Glanz ihres Ruhmer wird noch heller, wenn wir erkennen und wenn wir anerkennen, dass der besiegte Feind ihrer wert war! Wenn wir gelten lassen, dass “Bommen Berend” einer der ganz grossen, unvergessenen Männer seiner Zeit war!

Eröffnung der Ausstellung

Herr Bürgermeister! Sie hatten die grosse Güte, meine Frau und mich zu dieser Feier einzuladen. Wir danken Ihnen von Herzen für Ihre liebenswürdige Gastfreundschaft! Erlauben Sie mir, dass ich mich durch ein Geschenk, nämlich das Buch von Herrn Professor Schroër, bei Ihnen bedanke! Darüber hinaus haben Sie, obwohl Sie gewiss eine würdigene Person und einen geistvolleren Redner als mich gefunden hätten, mir die Ehre zugedacht, diese Austellung mit einer Ansprache zu eröffnen. Auch für dieses Zeichen Ihrer Toleranz danke ich aufrichtig! Ich denke mir, dass Sie wohl ein Symbol des Friedens darin sahen, ausgerechnet eine Christoph Bernhard von Galen einzuladen, um diese Ausstellung zu eröffnen, diese Ausstellung, die vom “Bommen Berend”, meinem Uronkel handelt. So schliesst sich der Ring.
Meine Damen und Herren! Wie Sie, so hege auch ich den heissen Wunsch: es möge dieses Jubiläumsjahr 1972 und diese Ausstellung ein Zeichen endgültiger Versöhnung zwischen den Nachfahren der Feinde von 1672 sein. Unsere gute Nachbarschaft und Freundschaft soll niemals wieder getrübt werden! In diesem Sinne eröffne ich hiermit die Ausstellung!

“Coevorden Ontzet”

Ich danke Ihnen!

Bommen Berend (Nu in het Nederlands)

Picardtreeks nummer 1. Door Christoph-Bernhard Graf von Galen (1972)

Toespraak bij de opening van de tentoonstelling “Bommen Berend” in Coevorden op 11 december 1972

Meneer burgemeester! Dames en heren! Beste buren en vrienden!

De kanonnen zwijgen, het geluid van het vuurwerk en de musketten is gestopt! De strijd is gestreden, de overwinning is behaald:

Coevorden ontzet!

Dat was in 1672. De troepen van de bisschop van Münster hadden Groningen tevergeefs belegerd en konden de “uitstekende en als onoverwinnelijke vesting Coevorden” slechts zes maanden behouden. Karel Rabenhaupt en zijn dappere team hadden gewonnen en “Bommen Berend” had uiteindelijk de campagne tegen Nederland verloren. Het is de herinnering aan deze gebeurtenissen 300 jaar geleden – de bevrijding van Coevorden in december 1672 – die ons hier vandaag samenbrengt.

Dames en heren! Waarom willen we tijdens deze ceremonie, via deze rijkelijk versierde tentoonstelling, vraag ik me af, waarom willen we geschillen van lang geleden herdenken? Welnu, het lijkt mij een goede en gezonde poging om het verleden niet simpelweg te begraven en te vergeten. Vergeven, ja! Vergeten, nee! Het is immers verstandig om te leren van de ervaringen en daden van je voorouders, om een ​​voorbeeld aan hen te nemen waar zij het goede voorbeeld hebben gegeven, om gewaarschuwd te worden waar zij fouten hebben gemaakt en hebben gefaald.

Het voorbeeld: Zelfs vandaag de dag, na 300 jaar, herinneren de burgers van Groningen, Coevorden, Enschede en vele andere plaatsen in Nederland zich de heldenmoed van hun voorouders die de vrijheid en onafhankelijkheid van hun vaderland verdedigden. Lieve vrienden! Ook al draag ik de naam van jouw vijand van toen durf ik hieraan toe te voegen: jij boft met het voorbeeld van zulke voorouders! Je bent rijk als deze geest vandaag nog in je leeft!

De waarschuwing

De waarschuwing: Vandaag de dag, driehonderd jaar later, kunnen we gemakkelijk de waarschuwing herkennen die de tijd ons geeft: er is nooit iets goeds voortgekomen uit het opnemen van de wapens door vrome ijver! Of Petrus nu het oor van Malchus, de dienaar van de hogepriester, afsloeg, of Godfried van Bouillon met zijn kruisvaarders het Heilige Land veroverde, of de Spanjaarden en Portugezen de ‘Nieuwe Wereld’ met het zwaard wilden bekeren, het is elke keer weer gebleken dat het niet mogelijk is! Keer op keer bederven menselijke zwakheden en ondeugden, zelfzuchtige doeleinden en politieke berekeningen de religieuze rekening. Dit geldt ook voor “Bommen Berend”, die meende dat hij zijn katholieke Münsterland door middel van een actieve militaire aanval moest beschermen tegen de calvinisten in Nederland, die hij zo haatte. Vandaag zien we dat deze militaire ondernemingen volkomen verkeerd waren! We kunnen er dus geen spijt van krijgen dat ze hierdoor op een mislukking zijn uitgelopen. Ook al was Christoph Bernard er zelf vast en diep van overtuigd dat hij voor een goede zaak vocht en dat hij handelde in de vervulling van zijn plichten als bisschop en prins, hij had het mis! Maar tolerantie en eerlijkheid vereisen van ons dat we de eerlijkheid van zijn wensen en de “bona fides” niet ontkennen.

300 jaar later

Dames en heren! Laat mij deze gedachte hier onder woorden brengen: We kunnen de haat- en wreedheidspropaganda tegen hem begrijpen vanuit de stemming en situatie van 1672. Het wordt hier op deze tentoonstelling op zeer indrukwekkende wijze gedocumenteerd. Maar vandaag, driehonderd jaar later, kunnen we ook koeler denken en eerlijker oordelen. Zelfs waar “Bommen Berend” een fout maakte, namelijk met zijn campagnes tegen de naburige Nederlanders, waren laagheid en kwaadaardigheid niet de motieven van zijn daden. Zeker: hij was een zoon van zijn tijd, de tijd van de Dertigjarige Oorlog, die waarlijk een godsdienstoorlog van het ergste soort was. Maar Christoph Bernard von Galen was zeker niet ‘het barokke monster’ dat Simon de Vries en anderen hem noemden! De luide kreten van zijn vijanden leveren geen enkel spoor van bewijs van alle beledigingen tegen de bisschop. Voor iedereen die zijn geschiedenis kent, staan ​​de persoonlijke integriteit, morele zuiverheid en diepe vroomheid van de bisschop buiten elke twijfel. We weten heel goed dat hij hierin op grote schaal en op voordelige wijze verschilde van bijna al zijn tijdgenoten en van zijn broeders in de rang van prins en bisschop. In deze context is het mij een genoegen te kunnen wijzen op een boek van professor Schroër, “Galenkorrespondenz”, dat zojuist in Münster is verschenen. De auteur is hier ook aanwezig en het is mij een waar genoegen hem publiekelijk te kunnen bedanken voor zijn uiterst interessante boek! Dit werk heeft veel nieuwe dingen aan de kennis van de biografie van Christoph Bernhard von Galen toegevoegd en veel vergeten teruggebracht. Bijvoorbeeld de grote invloed van de strenge, vrome moeder van de toekomstige prins-bisschop op haar zoon. Ze was van het evangelische geloof en werd pas een paar jaar voordat haar zoon tot bisschop werd gekozen katholiek.

Uit Schroërs boek zien we ook duidelijk dat Christoph Bernard zich diep bewust was van de waardigheid en taken, de rechten en plichten die hem als soeverein en bisschop van Münster toekwamen. Hij werd gedragen door dit hoge ethos. Dit ideaal vervulde zijn rusteloze leven volledig. In deze dubbele rol als bisschop en vader van het land heeft hij grote en blijvende dingen voor zijn land bereikt. Overwinning van de Nederlanders, dames en heren! De Nederlandse overwinning op Christoph Bernhard van Galen was zwaarbevochten! Innig verdiend door moed en bloed! Hun overwinning is vol eer; maar de pracht van hun glorie wordt zelfs nog helderder als we herkennen en erkennen dat de verslagen vijand hen waardig was! Als we aannemen dat “Bommen Berend” een van de grote, onvergetelijke mannen van zijn tijd was!

Opening van de tentoonstelling

Meneer burgemeester! U was zo vriendelijk om mijn vrouw en mij uit te nodigen voor dit feest. Wij danken u uit de grond van ons hart voor uw hartelijke gastvrijheid! Staat u mij toe u te bedanken met een geschenk, namelijk het boek van professor Schroër! Bovendien hebt u mij de eer gegeven om deze tentoonstelling met een toespraak te openen, ook al zou u zeker een waardiger persoon en een intelligenter spreker hebben gevonden dan ik. Ik wil u ook hartelijk bedanken voor dit teken van uw tolerantie! Ik kan me voorstellen dat u waarschijnlijk een symbool van vrede hebt gezien door uitgerekend Christoph Bernhard von Galen uit te nodigen om deze tentoonstelling te openen, deze tentoonstelling die gaat over “Bommen Berend”, mijn oudoom. Zo sluit de ring. Dames en heren! Net als u heb ook ik de vurige wens dat dit jubileumjaar 1972 en deze tentoonstelling een teken zullen zijn van definitieve verzoening tussen de nazaten van de vijanden van 1672. Onze goede buren en vriendschap mogen nooit meer worden aangetast! Met dit in gedachten open ik hierbij de tentoonstelling!

“Coevorden Ontzet”

Bedankt!